Nấm mối đen (Xerula radicata) là loại nấm quý, giá trị kinh tế cao. Phương pháp trồng nấm mối đen hiện đại đã được cải tiến để đảm bảo năng suất và chất lượng. Dưới đây là các bước tối ưu nhất để trồng nấm mối đen:
1. Chuẩn Bị Nguyên Liệu
1.1. Lựa chọn phôi giống
Phôi nấm chất lượng cao: Mua từ các cơ sở sản xuất giống uy tín.
Giống nấm phải đảm bảo không bị nhiễm tạp khuẩn, có khả năng sinh trưởng nhanh và đều.
1.2. Nguyên liệu làm giá thể
Nguyên liệu chính: Rơm rạ, mùn cưa, bã mía, hoặc vỏ trấu (đã xử lý sạch).
Phụ gia: Cám gạo, bột ngô hoặc vôi nông nghiệp để cân bằng độ pH và bổ sung dinh dưỡng.
1.3. Thiết bị và dụng cụ
Túi nilon chịu nhiệt để đóng giá thể.
Máy hấp thanh trùng hoặc nồi áp suất để xử lý giá thể.
Kệ hoặc giàn trồng nấm.
2. Quy Trình Trồng Nấm
2.1. Xử lý giá thể
Trộn giá thể:
Tỷ lệ: 70% nguyên liệu chính + 20% cám gạo + 10% bột ngô hoặc vôi bột.
Độ ẩm: Điều chỉnh độ ẩm của giá thể ở mức 65-70% (bóp tay cảm giác vừa ẩm, không rỉ nước).
Thanh trùng giá thể:
Hấp giá thể ở 100°C trong 8-10 giờ hoặc ở 121°C trong 2 giờ để tiêu diệt tạp khuẩn.
2.2. Gieo giống
Làm nguội giá thể:
Sau khi hấp thanh trùng, để giá thể nguội về nhiệt độ khoảng 25-30°C.
Cấy giống:
Cho phôi nấm vào giá thể theo tỷ lệ 5-10% trọng lượng giá thể.
Phân bố đều để giống phát triển toàn bộ túi giá thể.
Đóng túi:
Đóng giá thể đã cấy giống vào túi nilon và dùng cổ nút để cố định.
2.3. Ủ tơ
Điều kiện ủ tơ:
Nhiệt độ: 25-30°C.
Độ ẩm không khí: 70-80%.
Thời gian: 20-25 ngày hoặc đến khi sợi nấm lan kín túi giá thể.
2.4. Kích thích ra quả thể
Điều kiện kích thích:
Nhiệt độ: 22-28°C.
Độ ẩm không khí: 85-90%.
Ánh sáng: Cung cấp ánh sáng yếu (ánh sáng đèn huỳnh quang hoặc ánh sáng tự nhiên gián tiếp).
Tưới phun sương nhẹ để duy trì độ ẩm bề mặt.
Kỹ thuật:
Xé miệng túi nilon hoặc tạo vết xé trên túi để nấm mọc ra.
2.5. Thu hoạch
Thời gian thu hoạch: 25-35 ngày sau khi kích thích ra quả thể.
Cách thu hoạch: Nhẹ nhàng vặn gốc nấm để không làm hỏng giá thể.
3. Quản Lý Môi Trường
3.1. Phòng ngừa nhiễm bệnh
Duy trì nhiệt độ và độ ẩm ổn định trong phòng trồng.
Đảm bảo thông gió tốt nhưng không để gió lùa mạnh.
Vệ sinh sạch sẽ khu vực trồng nấm sau mỗi vụ.
3.2. Tái sử dụng giá thể
Sau khi thu hoạch, giá thể có thể được xử lý và tái sử dụng từ 1-2 lần.
4. Lợi Ích Kinh Tế
Chi phí đầu tư thấp: Chủ yếu là nguyên liệu sẵn có (rơm rạ, mùn cưa).
Lợi nhuận cao: Giá nấm mối đen trên thị trường dao động từ 200.000 - 500.000 VNĐ/kg.
Năng suất: 1 tấn giá thể có thể thu được 100-120 kg nấm.
5. Xu Hướng Hiện Đại
Sử dụng công nghệ IoT để giám sát nhiệt độ và độ ẩm.
Áp dụng kỹ thuật trồng nấm trong nhà kính để tăng sản lượng và bảo vệ khỏi tác động môi trường.
Phương pháp trên đảm bảo sự phát triển bền vững và đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người trồng nấm mối đen.